Dit was er allemaal te doen in het doolhof van de conferentie (2023)

Uit het doolhof! Dit was het thema van de conferentie van Gebruiker Centraal, op vrijdag 6 oktober 2023. Het was een dag met inspirerende sprekers in de ochtend. En met routes die ons door het doolhof van overheidsdienstverlening begeleiden. Letterlijk, want ‘s middags gingen deelnemers zelf het doolhof in en kwamen ze langs allerlei activiteiten.

Als deelnemer kon je een route kiezen op basis van een thema. Hieronder hebben we een overzicht voor je gemaakt van wat er in het doolhof te vinden was. Gesorteerd op thema.

Thema: Draagvlak en bewustwording

Als organisatie de gebruiker centraal stellen kan als er draagvlak is. Hoe neem je je collega’s mee in het proces? En waarom is de gebruiker centraal stellen belangrijk? Draagvlak begint met bewustwording.

Verschillende ervaringsworkshops

Er waren ervaringsworkshops van verschillende organisaties: Stichting Accessibility, theRevolution en Onzichtbaar Den Haag. Zo konden deelnemers ervaren hoe het is om in een bepaalde situatie te zitten, zoals schuld, ziekte of een andere beperking. De workshops zaten vol indringende verhalen van en gesprekken met ervaringsdeskundigen.

Boy Zandbergen van Onzichtbaar Den Haag presenteert voor een groep mensen. Voor hem een bord met de tekst 'Ben jij onderdeel van de oplossing of onderdeel van het probleem?' — De ervaringsworkshop van Onzichtbaar Den Haag.

Deelnemers luisteren naar een ervaringsdeskundige die haar verhaal vertelt. — Indringende verhalen bij de verschillende ervaringsworkshops.

Het succes van Optimaal Digitaal

Optimaal Digitaal is hét spel om spelenderwijs je (online) dienstverlening te verbeteren. Het spel bevat ruim 100 tips over allerlei thema’s, zoals inclusie, digitale toegankelijkheid en begrijpelijke taal.

Wat maakt dit spel zo succesvol? Dat konden deelnemers zelf ervaren bij Elka Helmers, projectleider van Optimaal Digitaal. Of zoals communicatieadviseur Carla van Lier eerder in een interview aangaf: “Het helpt om met elkaar keuzes te maken en zaken concreet te maken.”

Projectleider Elka Helmers in gesprek met 1 van de reisleiders door het doolhof. Op de achtergrond deelnemers die Optimaal Digitaal spelen. — Deelnemers en een reisleider in het doolhof (met geelgroen hesje) tijdens het spel Optimaal Digitaal.

Duidelijkheid over het hoe, wie en wat

Bij het team van DigiToegankelijk kon je meer leren over het borgen en verankeren van digitale toegankelijkheid in je organisatie. Een paar handige linkjes:

Thema: Inclusie en digitale toegankelijkheid

Digitale toegankelijkheid gaat over diensten en producten die iedereen kan gebruiken en voldoen aan WCAG-richtlijnen. Inclusie betekent dienstverlening en communicatie waarin elk mens zich gezien of gehoord voelt.

Formulieren Bingo!

Het gebruiken van online formulieren is vaak nog niet zo makkelijk. Veel gebruikers komen zo in het doolhof van het formulier terecht en hebben hulp nodig om hun aanvraag af te ronden.

In Formulieren Bingo! draaiden de mensen van NL Design System aan de bingo-machine om een aantal veel gemaakte fouten op te sporen, deelnemers te laten zien hoe je zo’n fout kan vinden en bij wie je de fout vervolgens kan laten oplossen.

Zelf lekker meespelen? Dat kan! Bekijk deze bingo-variant op de website van NL Design System.

Robbert Broersma van NL Design System staat voor een groot beeldscherm en geeft uitleg over formulieren. Een groep deelnemers staat en luistert. — Uitleg bij de Formulieren Bingo! van NL Design System.

Mini-mega-masterclass inclusieve dienstverlening

Met sneltreinvaart schiet je al menti-meterend door het Toetsingskader Inclusie (in wording). Maar niet alleen dat, je bouwt tussendoor samen met prof. dr. Wolfgang Ebbers en prof. dr. Lidwien van de Wijngaert ook echt verder aan het kader!

Inzet van ervaringsdeskundigen

Ervaringsdeskundige Marc Mulder van Movisie zette voor het Expertisecentrum Basisvaardigheden een ervaringsraad op met 6 mensen met ervaringskennis. In het doolhof sprak hij ook over hoe je ervaringsdeskundigen kunt inzetten bij de ontwikkeling van je product of dienst.

Marc Mulder vertelt aan een groep deelnemers. Ze staan in een kring om Marc heen. — Marc Mulder van Movisie aan het woord.

Co-creatiesessie over inclusief denken en doen

Een beter beeld krijgen van wat er nodig is voor een inclusieve denkwijze bij de overheid, in beleid én uitvoering. Dat is het doel van het project Inclusief denken en doen. Het begint met de vraag hoe je jezelf ziet, als mens, en als professional.

Je leest er meer over in deze blog, daarnaast kwam het project aan bod bij de conferentie. In het doolhof kon je erlangs komen en in discussie gaan over stellingen die de onderzoekers uit het onderzoek hebben gehaald.

Deelnemers, verdeeld over 3 tafels, zijn met elkaar in gesprek over stellingen van het onderzoeksproject 'Inclusief denken en doen' — Inclusief denken en doen: praten over de opgehaalde stellingen.

Check het zelf

Bij een ervaringssessie van DigiToegankelijk kregen deelnemers een gekleurde bril op die de kleuren van Lego-steentjes vervormt, als verwijzing naar kleurenblindheid. Met deze bril op moesten deelnemers iets van Lego maken in de juiste kleuren. Wat simpel lijkt, blijkt dus opeens erg lastig.

Thema: Begrijpelijke tekst en beeldtaal

Teksten op taalniveau B1, iconen, foto’s, illustraties en video: je kunt op allerlei manieren een boodschap overbrengen. Hoe begrijpelijk de boodschap is, hangt af van de taal en vorm die je kiest in de communicatie.

Escape Koffer Laaggeletterdheid

Als overheidsorganisatie wil je er voor iedereen zijn. Ook voor mensen die laaggeletterd zijn.
Een mooi streven, maar nog niet zo eenvoudig. Want hoe creëer je bewustzijn en begrip rondom laaggeletterdheid bij medewerkers?

Met de Escape Koffer leerde je in 15 minuten laaggeletterdheid beter begrijpen. Het is een laagdrempelige workshop die spelenderwijs direct aanzet tot meer begrip.

Deelnemers spelen het spel van de Escape Koffer Laaggeletterdheid. — Escape Koffer: midden in het spel.

De brief van de toekomst

Deelnemers kregen van Coform een ‘sneak preview’ van de brief van de toekomst: de beeldbrief. Door te kijken naar een aantal beeldbrieven van de Rijksoverheid. Deze brieven zijn nu in ontwikkeling, dus nog niet in productie.

In de sessie was er focus op de structuur van de brieven (minder tekst, meer visuele elementen) en het testen van de brieven. Tip! In de Toolkit Taal van Gebruiker Centraal vind je nog veel meer info over beeldbrieven.

2 collega's van Coform geven een groep staande deelnemers uitleg over de brief van de toekomst. Achter hen een scherm met de tekst 'Het nieuwe concept' en een voorbeeldbrief. — De sessie van Coform.

Het spel ‘Zeg dat dan!’

Dagdagelijks, een call inschieten, het ambitieniveau: dit zijn woorden of uitdrukkingen die je terugvindt in het nieuwe spel ‘Zeg dat dan!’ Een spel waar je binnen 60 seconden woorden aan je collega’s moet omschrijven, zónder de woorden zelf te gebruiken. Lukt jouw collega om de woorden te raden? Dan verdienen jullie een punt.

Het spel is bedoeld om je bewust te worden van de lastige, wollige, onduidelijke woorden die we allemaal wel eens gebruiken. Hoe (on)duidelijk communiceer jij eigenlijk?

In het doolhof werd dit spel verder gespeeld en getest. Benieuwd naar het eindresultaat? Bestel het spel

Taalstrijd

Wie herschrijft het beste onbegrijpelijke zinnen? In het doolhof kregen deelnemers alvast een voorproefje van de Landelijke Taalstrijd op 3 november 2023.

Begrijpelijke overheidsteksten met AI

In deze mini-workshop werkten deelnemers met verschillende content generating AI-tools om een overheidstekst te verbeteren. Deelnemers kregen hiermee een snelle indruk van wat AI-tools kunnen betekenen voor begrijpelijke en toegankelijke communicatie. En een manier om dit concreet meetbaar te maken via het Leesbaarheidsinstrument voor Nederlandse Teksten (LiNT).

Gebruikte AI-tools waren ChatGPT (voor tekst) en MidJourney (voor beeld/illustratie). De gemaakte beelden/teksten geprint worden en opgehangen in de ruimte of meegenomen.

Thema: Onderzoeken, testen en meten

Dienstverlening en communicatie worden beter, als je weet wat je doelgroep wil. Dat doe je door te onderzoeken wie je doelgroep is en te testen wat je maakt. En door te meten of je oplossing z’n werk doet.

Testen bij de kringloop, hoe pak je dat aan?

Afhankelijk van wat de deelnemers wilden weten, vertelde UX’er Madelon van de Water van Logius:

hoe je de juiste mensen vindt voor testen;
hoe je onderzoek doet met mensen in kwetsbare posities;
of je behoefte bepalend of juist validerend onderzoek doet;
wat de juiste plek is voor onderzoek;
hoe ze met collega’s destijds een test bij de kringloop heeft gedaan.

Madelon van de Water geeft uitleg aan deelnemers. — Uitleg over testen, door Madelon.

Vergeet het meten niet

Zelf snel je pdf, app of website testen op toegankelijkheid? Daar zijn allemaal tools en tricks voor, liet DigiToegankelijk ons zien. Een paar handige linkjes:

Testen, testen en nog eens testen

Er waren verschillende sessies over testen. En niet alleen óver testen, er werd ook zélf getest. Bijvoorbeeld met taalambassadeurs van Stichting ABC.

Er waren ook veel studenten van de Hogeschool Rotterdam die hun digitale producten lieten testen door deelnemers. De studenten bespraken in teams hun onderzoeksresultaten en de start van hun concept. Hierbij werden diverse interviewtechnieken ingezet om te leren van de deelnemers (testers).

Een aantal mensen staan rond een statafel en luisteren naar elkaar. Erop liggen kleurstiften, een tablet en papieren waarop je dingen kunt invullen. — Samen testen.

En natuurlijk was Testlab on Tour er ook bij. Ook hier konden deelnemers teksten testen, om zo te ervaren hoe het is om te testen. Leuk om over testen te lezen en kijken:

Thema: Mensgericht denken en ontwerpen

Niet interne processen, maar de gebruiker centraal bij de ontwikkeling van je dienstverlening. Ook wel design thinking genoemd. En dat kan alleen als je echt luistert naar – en empathie toont voor de gebruiker.

Reflecteren op jezelf en je werk

Hoe ga jij in je werk om met data waarvan je niet zeker weet of het betrouwbaar is? Dat kun je nou wel zeggen, maar is dat ook zo? En hoe sociaal is digitaal?

Deze en meer vragen aan bod in het doolhof. Bij onder andere een sessie van de Koninklijke Nederlandse Vereniging van Informatieprofessionals (KNVI) en de interactieve installatie van kunstenaar en onderzoeker Julia Jansen, voor haar project Dear data,.

Natascha van Duuren en Serge Wallagh begeleiden de sessie van de KNVI. — “Do you know your citizen?” Sessie van de KNVI.

Sessieleiders van de sessie 'Vertrouwen als anatomische les' spreken het staande publiek toe. — Vertrouwen als anatomische les: een sessie.

Bij de sessie over vertrouwen als anatomische les hoort ook een presentatie. Je kunt deze presentatie downloaden (PDF, 1 MB).

Een deelnemer van de conferentie bekijkt de interactieve installatie van dichtbij. De installatie is een groot ijzeren rek dat allemaal rijen met pingpongballetjes bij elkaar houdt. Op de pingpongballetjes staan allemaal steekwoorden over Julia Janssen, op basis van data die over haar verzameld is. — De interactieve installatie van kunstenaar en onderzoeker Julia Janssen.