‘Zonder testen hadden we sommige ‘problemen’ niet opgespoord’

Van jongs af aan is Margreet van Druten bezig met duidelijke taal. Ze is dan ook maar wat blij dat ze zich daar bij Gebruiker Centraal voor kan inzetten. Maandag 4 september begeleidde ze samen met projectleider Talissa Oude Bennink en designer Carlien Keilholtz de 2e test van het Wollige Woorden Spel. Enthousiast constateerde Margreet dat de testers het spel steeds beter waarderen. En dat het doel steeds dichterbij komt: op een leuke manier aandacht besteden aan duidelijke taal. Al moet er nog wel wat aangepast worden.

Daar zijn ze weer. Parafraseren. Comfortzone. Buitenwacht. Warme overdracht. En andere woorden of uitdrukkingen die aan bod kwamen tijdens de 1e test van het Wollige Woorden Spel. En nu ook op kaartjes stonden tijdens de 2e testronde op maandag 4 september.

Sommige woorden van de 1e test ontbraken nu. Zoals subsidieretentie. Habitatrichtlijn. Ethificering. Ik had toen geen idee wat ze betekenden. En dan wordt het moeilijk om ze in duidelijke woorden te omschrijven. Sterker nog, het frustreerde me. Dat kan niet de bedoeling zijn van een spel.

Nu zonder te moeilijke woorden

“Voorafgaand aan de 1e testdag hadden we oproepjes geplaatst op onze site en social media: stuur moeilijke woorden in die je in jouw organisatie of werk tegenkomt”, verduidelijkt Margreet. “Veel woorden bleken zo moeilijk dat het niet meer mogelijk was om het woord te omschrijven, laat staan te raden.”

Na de 1e test hebben Margreet en Carlien best wel wat omgegooid. Ze hebben 80 woorden geschrapt. Daarnaast heeft Margreet de woorden uit de jeukwoordenverkiezing van het A&O fonds Gemeenten toegevoegd.

Wat het spel ook leuker heeft gemaakt, is dat iedere beurt nu 60 seconden duurt, in plaats van 30 seconden. Bovendien was de puntentelling nu ook anders. Bij de 1e versie kreeg je alleen maar een punt als je het woord goed raadde. Maar zo werd degene die het woord omschreef niet gemotiveerd het goed te doen. Nu deze ook 1 punt krijgt voor elk goed geraden woord wel.

Superfijne feedback

En zo kwam er nog meer nuttige feedback uit de 1e testronde. Margreet: “Dat was superfijn. Want je verzint iets waarvan je hoopt dat mensen het snappen, leuk en goed vinden, maar dat moet dan maar blijken. Na de 1e test bleek dat op bepaalde vlakken werk te verzetten was. Zonder die test hadden we bepaalde ‘problemen’ niet opgespoord.”

Duidelijke omschrijvingen op achterkant

Nieuw is de achterkant van ieder kaartje, waarop de duidelijke omschrijvingen van de onduidelijke woorden staan. Door deze achterkant zien de deelnemers hoe ze de moeilijke woorden hadden kunnen omschrijven. “We hebben dit aan het spel toegevoegd, omdat we niet alleen de aandacht willen richten op de onduidelijke woorden. Uiteindelijk gaat het erom dat mensen beseffen dat er ook duidelijkere manieren bestaan om iets te vertellen. Dan is het wel zo handig als we dat duidelijkere alternatief meteen laten zien.”

Uitleg nog duidelijker

Het is de bedoeling dat de spelers naar de duidelijke omschrijvingen kijken ná hun beurt, zodat ze ervan leren. Maar tijdens de 2e test lazen sommige testers meteen de omschrijvingen voor. Zo werd het wel heel makkelijk om het spel te spelen. “Goede feedback dus! Dit moet veel duidelijker in de uitleg.”

Margreet had de uitlegtekst na de 1e testronde al flink aangepast. “Door de beperkte ruimte waren we gedwongen om in weinig woorden te vertellen hoe het spel gespeeld moest worden. Uit de feedback bleek dat we toch te kort door de bocht of niet duidelijk genoeg waren geweest. Er kwamen vragen. Bijvoorbeeld met hoeveel mensen je het spel minimaal moet spelen. Hoe lang het spel duurt. Hoe je de kaartjes precies neerlegt. Tijdens het maken van het spel doe je toch bepaalde aannames. Net als wanneer je een tekst schrijft of een folder maakt. Zonder testen waren we deze verbeterpunten niet op het spoor gekomen.”

Rond het einde van het jaar klaar

Margreet verwacht op de Gebruiker Centraal Conferentie van 6 oktober een nieuwe, laatste versie te kunnen testen. Daarna nog een paar aanpassingen, en dan kunnen overheidsorganisaties het rond het einde van het jaar gratis aanvragen op de site. “Ik hoop dat het bij organisaties vaak gespeeld wordt. Bijvoorbeeld bij teamdagen. Of bij een afdelingsoverleg. Je hoeft er niet de hele middag voor uit te trekken. Je kunt het in een half uurtje spelen.”

“Het is een geinige manier om in je afdeling of team op een leuke manier aandacht te geven aan duidelijke taal. Zeker met woorden die je in je eigen organisatie gebruikt.” Deze kun je op lege kaartjes schrijven die bij het spel zitten. En als er te weinig kaartjes zijn, kun je die makkelijk downloaden – en vervolgens printen – via de site.

Zelf ook bewuster van haar taal

Margreet hoopt dat mensen na het spelen van het spel 2 keer nadenken voordat ze die woorden weer gaan gebruiken. Tijdens het maken van het spel werd Margreet zelf ook bewuster van de taal die ze gebruikte. Ze hoorde zichzelf woorden zeggen die nu in het spel zitten. “Borgen, iteratie, laaghangend fruit. Ik denk dat we allemaal wel eens duidelijker kunnen zijn. Voor mij was dit wel een mooie spiegel. Of is deze spiegel ook onduidelijke beeldspraak?”

Ook bij Gebruiker Centraal zelf hoort ze soms zulke woorden. “We gebruiken hier ook nog moeilijke woorden. Zoals scrummen. Escalatieladder. En wat te denken van onze stand-up: op maandagochtend vertelt iedereen dan over zijn of haar projecten. En dan zijn er altijd wel een paar collega’s die lastige woorden of uitdrukkingen gebruiken. Ook bij ons is het soms best moeilijk om dan te zeggen: wat bedoel je nou precies? Dat durf je vaak toch niet. En dat zal bij andere organisaties niet anders zijn. Met dit spel baan je die weg vrij.”