‘Voelen is de hoogste vorm van leren’
Mensen laten ervaren hoe het écht is om in een kwetsbare situatie te zitten, dat is wat Boy Zandbergen met Onzichtbaar Den Haag realiseert. Ervaringsdeskundigen die rechtstreeks uit ‘de modder’ van verslaving, dak- en thuisloosheid, schulden en armoede komen laten je tijdens de trainingen ervaren hoe het voelt om verslaafd te zijn of schulden te hebben. Boy vertelt waarom voelen volgens hem de hoogste vorm van leren is.
Boy: “Die kwetsbare onafhankelijke situatie waarin we hebben gezeten – dat zwarte gat – zien wij juist als een rugzak vol ervaring. Het zou zonde zijn om die ervaring niet in te zetten.”
En dat inzetten gebeurt door ervaringsgerichte trainingen die mensen laten voelen hoe het is om verslaafd te zijn of schulden te hebben. Om oprecht te voelen hoe het is om €50,- per week te besteden te hebben. Boy vult aan: “We creëren echte situaties. Waarom zouden we trainen op kantoor, in plaats van echte locaties zoals op straat? Waarom trainen met acteurs, als we echte ervaringsdeskundigen erbij kunnen betrekken? Niet praten over mensen, maar mét mensen, dat is wat we willen laten zien.”
Wat is een ervaringsdeskundige precies?
De term ervaringsdeskundige wordt vaak gebruikt en komt ook regelmatig terug tijdens de Direct Duidelijk Tours. Maar wat is een ervaringsdeskundige nou precies?
Volgens Boy is een ervaringsdeskundige iemand die een kwetsbare situatie heeft meegemaakt. “De term ervaringsdeskundige is niet nieuw en bestaat al heel lang. Vroeger toen ik in de verslavingszorg werkte, was er standaard een ervaringsdeskundige ‘in huis’. Voor ons is het iemand die iets heeft meegemaakt, zoals een verslaving, dakloos is geweest of in armoede heeft geleefd. Diegene is daar uitgekomen, voor zo’n 60 tot 80% en kan daarop reflecteren en met humor over vertellen. Wij begeleiden mensen ook om te zorgen dat ze hun verhaal kunnen vertellen, rekening houdend met wie er tegenover ze zit.”
Iets doen voor een onzichtbare doelgroep
Een pand binnenlopen, zoals een instantie of gemeente, kan een drempel zijn voor veel mensen. Het eerste contactmoment is daarbij allesbepalend. Want, zegt Boy: “De lijn tussen zichtbaar en onzichtbaar zijn is flinterdun. Ik kan vandaag bij de gemeente binnenstappen om morgen te besluiten om nooit meer iets van mij te laten horen. In een fractie van een seconde val je vervolgens in een onzichtbare doelgroep die moeilijk te bereiken is.”
Gelukkig weten we steeds meer over deze doelgroepen. En daarom is het voor overheidsinstanties en gemeenten zo belangrijk om inzicht te krijgen en oprecht te voelen hoe het is om in een kwetsbare situatie te zitten. In dit soort gevallen helpt Onzichtbaar Den Haag, door mee te denken over het ontwerp en het benaderen en bereiken van de betreffende doelgroep.
Op weg naar samen een nieuw verhaal maken
“Hoe jij het zelf doet, is niet zoals anderen het doen. Dingen zijn niet vanzelfsprekend. Dat willen wij mensen meegeven”, zegt Boy.
“De menselijke maat is voor mij meer de ‘medemenselijke maat’. Er zijn 2 verhalen en als je beide verhalen zichtbaar maakt, kun je er een nieuw verhaal van maken. Zo ga je samen op weg naar een nieuw verhaal. Door je te verplaatsen in de leef- en denkwereld van een ander kom je ergens.”
Volgens Boy is het goed om voor jezelf te bedenken wat jij vandaag nog kunt doen om de wereld een stukje mooier te maken. “Doe het, regel het! De menselijke maat is heel goed, maar het moet ook gewoon goed geregeld worden”.
Over Boy Zandbergen
Boy is sociaal ondernemer en trainer bij Onzichtbaar Den Haag en Bureau Ondersteboven. Hij heeft zijn handen vies gemaakt in de Haagse modder van het sociaal werk. Na zelf in een zwart gat te zijn beland, kwam hij tot een herbeslissing: het kan leuker, mooier en anders.
Hij durfde zijn kwetsbaarheid zichtbaar te maken als sociaal ondernemer. Hij is oprichter van Onzichtbaar Den Haag en zet de boel ondersteboven door het geven van ervaringsgerichte trainingen in maatschappelijke vraagstukken zoals armoede en schulden. Deelnemers worden verrast door de verhalen, schrikken van hun eigen vooroordelen en worden aangespoord om met een nieuwe blik naar hun werk te kijken. Hoe draag je bij aan het systeem? Welke impact heeft jouw werk op mensen in kwetsbare situaties?
Meer informatie?
Benieuwd naar de hele aflevering waarin we in gesprek zijn met Boy? Bekijk het webinar ‘In de schoenen van’ en lees ook de blogjes over Hermen Jan Rijks en Bart van de Ven.