Werken met ChatGPT of andere slimme hulpmiddelen (Direct Duidelijk Tour)
Heb je het webinar ‘Werken met ChatGPT of andere slimme hulpmiddelen’ gemist? Of was je erbij, maar wil je graag bepaalde stukken terugkijken? Bekijk hier de opname, lees een beknopte samenvatting en vind handige linkjes.
Datum webinar: 16 november 2023
In dit webinar ging presentator Lodewijk van Noort in gesprek met Ajuna Soerjadi (oprichter Expertisecentrum Data-Ethiek), Arthur Vankan (partner bij Dialogic) en Elja Daae (coördinator Data, AI en algoritmes bij ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties).
Verslag werken met ChatGPT of andere slimme hulpmiddelen
Het laatste jaar is ChatGPT veel in het nieuws. Je hoort ook veel over Bard en Midjourney. Ofwel hulpmiddelen die een tekst of afbeelding voor je genereren. Ook wel generatieve AI genoemd. Hoe werkt dit precies? En is dit veilig? En hoe kun je dit het beste inzetten?
De ontwikkelingen op het gebied van AI volgen zichzelf momenteel snel op. Deze samenvatting is gebaseerd op de opname van de Direct Duidelijk Tour van donderdag 16 november.
Wat is generatieve AI?
Wat is generatieve AI nu precies? En vooral, wat is het verschil met AI? Ajuna: “Simpel gezegd kan AI helpen bij alles wat te maken heeft met intelligente taken. Denk bijvoorbeeld aan het analyseren van grote bergen gegevens en daar patronen in herkennen. Bij generatieve AI maakt de computer echt een product of een stukje informatie, in plaats van dat het alleen maar iets zegt over een stukje informatie.”
ChatGPT kan veel verschillende taken uitvoeren die allemaal met tekst te maken hebben. Het kan grote lappen tekst samenvatten. Maar ook losse brokken tekst heel goed gestructureerd samenvatten. Het kan teksten leesbaarder en begrijpelijker maken. Ook genereert ChatGPT zelf teksten.
De informatie vanuit ChatGPT is niet altijd gebaseerd op de waarheid
Maar dat gaat wel eens mis. Ajuna: “Het kan gewoon onwaar zijn wat ChatGPT zegt. Het punt is dat ChatGPT niets weet. Op basis van gegevens, tekst die is ingevoerd of een vraag die is gesteld, voorspelt het model steeds eigenlijk het volgende woord wat daar moet komen te staan. Het kan dus inderdaad ook zijn dat er iets staat wat niet klopt.”
Groot risico op discriminatie
Maar er zijn ook nog andere problemen met generatieve AI. Bijvoorbeeld ethische problemen. Ajuna: “Het risico op discriminatie is heel groot. In ChatGPT zitten heel veel stereotypen. Die stereotypering is niet alleen de reflectie van de maatschappij, maar wordt ook uitvergroot. Als ChatGPT getraind is op data die door mensen is gemaakt, dan is dat niet neutraal. En dat zie je dus terug in de data en dus ook in het model.”
Ajuna laat als voorbeeld een foto zien van een Aziatische vrouw, voor en na bewerking met AI. De vraag aan AI was: ‘maak deze foto professioneler’. De foto voor laat de originele foto van de vrouw zien. Op de bewerkte foto heeft zij een lichtere huidskleur, andere vorm ogen en een blauwe oogkleur. Met dit voorbeeld wil Ajuna benadrukken dat de data in AI niet neutraal is, maar gebaseerd op de voorbeelden die ingevoerd worden in een tool als ChatGPT. In dit voorbeeld is het bewerken gebaseerd op het idee dat mensen met een witte huidskleur geassocieerd worden met professionaliteit.
Arthur is het eens met Ajuna: “Je kunt het de computer niet kwalijk nemen. Een tool als ChatGPT laat zien wat de mensen erin stoppen.”
ChatGPT en de overheid
Elja: “Het is belangrijk voor de overheid om voorzichtig te zijn met de toepassingen van een systeem zoals ChatGPT. Er zijn veel mooie kansen. Maar er zitten ook veel haken en ogen aan. Als het gaat om ChatGPT zijn er toch ook problemen. We kunnen op dit moment niet zeggen dat het volledig voldoet aan de privacyregelgeving (AVG). Maar ook op het gebied van betrouwbaarheid en auteursrechten is het niet duidelijk of alles veilig is.”
Momenteel wordt er gewerkt aan een advies voor het gebruik van ChatGPT voor ambtenaren. Dit advies wordt begin 2024 verwacht.

Hoe ga je het beste om met ChatGPT?
Tijdens het webinar gaven Ajuna en Arthur enkele tips. De belangrijkste op een rij:
- Als je generatieve AI voor je werk gebruikt, zie dit dan als een aanvulling of als digitale assistent.
- Check altijd goed de uitkomsten. Bijvoorbeeld of de informatie auteursrechtelijk beschermd is. En wijs de computer op iets wat niet klopt. Of op dingen die vergeten zijn. Zo leert het programma ervan.
- Sta stil bij de ‘algoritmische discriminatie’. Leer jezelf en je collega’s dat de data niet neutraal zijn. Check de output goed op onwenselijke stereotypen.
- Wil je een samenvatting laten maken met behulp van AI? Besef dan dat je jouw tekst als trainingsdata invoert. En bedenk vooraf: wil je deze informatie überhaupt delen met een andere partij? Is het antwoord nee, doe het dan ook niet met open AI. Alles wat je invoert blijft bewaard.
- Houd de energie om optimistisch naar deze nieuwe ontwikkelingen te kijken, maar doe het wel op een verantwoorde manier. Dus doe het samen met collega’s, met verschillende expertises. Ga niet zomaar aan de slag, zonder dat je je bewust bent van wat je doet.
- Denk van tevoren na over waar doe ik dit allemaal voor? Welk probleem wil ik oplossen? Dat je elke keer jezelf vraagt van: gaat dit de burger helpen? Gaat dit de maatschappij helpen?
Voorbeeld: ChatGPT voor het begrijpelijk maken van teksten
Als je dan toch ChatGPT gebruikt, gebruik het dan vooral voor de dingen waar het echt goed in is. ChatGPT kan hele complexe teksten prima omzetten in gewoon begrijpelijke, toegankelijke taal. Wat moet je daarvoor doen?
- Geef concrete en specifieke opdrachten. Bijvoorbeeld: controleer de spelling. Of maak de lijdende vorm actief. Of: schrijf voor een 12-jarige.
- Varieer in de vragen die je stelt. En in de doelgroepen. Zo krijg je voor elke doelgroep een begrijpelijke tekst op maat.
- Gebruik het ook om samenvattingen te maken.
- Geef ChatGPT voorbeelden van hoe de tekst er moet uitzien. Dan weet de computer beter hoe de nieuwe tekst eruit moet zien.
Handige links die gedeeld zijn tijdens het webinar en in de chat
Om te lezen:
- Korte uitleg: Wat is AI en hoe werkt ChatGPT?
- Nederland start bouw GPT-NL als eigen AI-taalmodel – Website TNO
- Impact Assessment Mensenrechten & Algoritmen (IAMA), een tool ondersteunend aan verantwoorde ontwikkeling en inzet van algoritmen
- Bekijk de richtlijnen voor het toepassen van algoritmen door overheden en publieksvoorlichting over data-analyses
- E-book over ChatGPT van Ajuna Soerjadi
- Blog: AI als slimme, snelle en onvermoeibare assistent
- Europese benadering van AI
- Lees over regelgeving en wetgeving in de Europese Unie
- Gratis AI-cursus
- Website RijksAcademie voor Digitalisering en Informatisering Overheid
- Website Nederlandse AI Coalitie
- Artikel Volkskrant: Regering bereid verbod voor op gebruik AI-software door ambtenaren
- Artikel IBestuur: Wordt Postbus 51 ingehaald door Postbus 42?
- Website Harvey.ai
- Artikel Frankwatching: Zó schrijf je prompts voor optimaal resultaat
- AI-bundel: AI uitgelegd aan de hand van 100 bronnen
Om te bekijken:
- Video: Wat is AI? (Link naar YouTube)
- Webinar: Kennismaking met ChatGPT
- Bekijk de app van Leessimpel