Overzicht hulpmiddelen en tools voor digitale toe­gan­kelijk­heid

In Nederland willen we dat openbare voorzieningen toegankelijk zijn voor iedereen. Niet alleen bijvoorbeeld gebouwen en het openbaar vervoer, ook overheidswebsites. Daarom is digitale toegankelijkheid belangrijk, én verplicht voor alle overheidsinstanties.

Wat is digitale toegankelijkheid? En waarom is het zo belangrijk?

Digitale toegankelijkheid gaat over de bruikbaarheid van digitale diensten voor iedereen. Wist je dat er in Nederland ruim 2,5 miljoen mensen zijn die behoefte hebben aan een digitaal toegankelijke website? Denk aan slechtzienden, doven, (kleuren)blinden en laaggeletterden. Een toegankelijke website biedt onder andere een logische navigatie, begrijpelijke teksten, juist kleurgebruik en goed geprogrammeerde code en zorgt ervoor dat iedereen eenvoudig en snel toegang heeft tot jouw digitale informatie.

Wil je meer weten over digitale toegankelijkheid, maar heb je niet veel tijd? Dan zijn deze microlearnings over toegankelijkheid handig om mee te beginnen.

Praktijkvoorbeelden

Veel organisaties zijn al bezig met het toegankelijker maken van hun dienstverlening. Lees een aantal praktijkvoorbeelden hoe organisaties als de Algemene Rekenkamer, DUO en de gemeente Tilburg hier in de praktijk mee bezig zijn.

Aanjaagteam digitale toegankelijkheid (VNG)

Werk jij voor een gemeente en heb je hulp nodig bij het digitaal toegankelijk maken van je dienstverlening? Het Aanjaagteam digitale toegankelijkheid ondersteunt gemeenten bij het delen en opdoen van kennis, onder andere via het VNG-forum, webinars en toolkit. Digitale toegankelijkheid gaat de hele organisatie aan. Daarom zijn er 2 ambassadeurs actief: oud-raadslid Yousuf Yousufi en burgemeester Marcel Hoogeveen, zij gaan met bestuurders en raadsleden in gesprek over dit onderwerp.

Overzicht

Er zijn veel tools, apps, websites en andere hulpmiddelen beschikbaar, die jou kunnen helpen om de digitale toegankelijkheid te controleren en te verbeteren. Zodat je app of website toegankelijk en bruikbaar wordt voor iedereen.

Wij hebben ze voor je op een rijtje gezet.

Goed om te weten: dit overzicht is niet volledig. Heb je aanvullingen? Geef die dan door via info@gebruikercentraal.nl.

WCAG-eisen en toegankelijkheidsverklaring

  • WCAG 2.1 richtlijnen – officiële vertaling van de richtlijnen.
  • WCAG 2.1 richtlijnen uitgelegd.
  • Meer info over WCAG 3.0 en WCAG 2.2 (WCAG 3.0 is in een zeer vroege fase en een allereerste schets)
  • Toegankelijkheidsverklaring – Overheidsinstanties moeten een toegankelijkheidsverklaring publiceren voor iedere website waarvoor zij verantwoordelijk zijn. In de verklaring staat in hoeverre de website al aan de eisen voldoet en welke maatregelen de instantie neemt om toegankelijkheid te borgen, inclusief planning. U kunt een toegankelijkheidsverklaring opstellen met behulp van de invulassistent.
    Bekijk ook het webinar over Digitale Toegankelijkheid en invullen van de toegankelijkheidsverklaring.
  • Toegankelijkheidsonderzoek – Meten is weten: door toegankelijkheidsonderzoek uit te voeren, weet je waar je staat en wat je nog moet doen. Een gedegen onderzoek is essentieel voor het borgen van de toegankelijkheid van een website of mobiele applicatie. Onderzoeksresultaten vormen de basis van een toegankelijkheidsverklaring.
  • DWP Accessibility Manual – Een online handleiding over toegankelijkheid – Craig Abbott, DWP Digital/Gov.UK.
    De handleiding heeft een overzicht van de verschillende wetten en normen die van invloed zijn op toegankelijkheid. Plus richtlijnen voor de meest voorkomende functies die dagelijks met toegankelijkheid te maken hebben, zoals content designers, software-engineers, frontend-ontwikkelaars en gebruikersonderzoekers. Er is ook een sectie over best practices, die wordt verstrekt als richtlijn voor mensen om af te stemmen op hun eigen processen, plus links naar enkele tools en bronnen die elders online beschikbaar zijn.
  • Toegankelijkheid en doelgroepen: een overzicht van wat er belangrijk is voor welke doelgroep in het kader van toegankelijkheid. Door Jules Ernst – 200OK.

Checkers voor websites

De checkers hier genoemd doen een automatische test van je webpagina of website, dit betreft dus alleen de toegankelijkheidseisen die automatisch getest kunnen worden. Handmatige test van je website is daarnaast ook nog noodzakelijk. Het geeft je wel al een aardig beeld van de staat van de toegankelijkheid van je website.

Simulatoren visuele beperking

Om te testen hoe je website of app werkt voor mensen die slechtziend zijn of kleurenblind, zijn er diverse tools beschikbaar.

Kantoorbestanden en toegankelijkheid (WORD, Powerpoint, PDF)

Over het plaatsen van kantoorbestandsformaten (zoals PDF, WORD of Powerpoint) op een website is veel te zeggen. Gebruik natuurlijk liever gewoon een html-pagina. En plaats zo min mogelijk PDF’s.

Maar als je dan toch een PDF wil plaatsen, dan moet deze wel toegankelijk zijn. Ook kantoorbestanden die vóór 23 september 2018 op het digitale kanaal zijn geplaatst moeten toegankelijk worden gemaakt als ze onderdeel zijn van een administratief proces dat nog loopt op het moment dat de betreffende website aan de wetgeving moet voldoen.

Het is toegestaan om een ontoegankelijk document op de website te plaatsen als er ook een toegankelijk alternatief is. Je moet daarbij wel voldoen aan voorwaarden voor verwijzen naar het toegankelijke alternatief, want deze moet goed vindbaar zijn. En bedenk wel of het wenselijk en haalbaar is om 2 versies van hetzelfde document te onderhouden!

PDF-checkers

Hoe maak ik mijn online content toegankelijk?

  • IPIP leerplatform: gratis modules over toegankelijk publiceren – Inclusive Publishing In Practice (IPIP) is een platform speciaal voor professionals in de wereld van digitaal publiceren en voor iedereen die interesse heeft in het uitgeven van publicaties die vanaf de bron toegankelijk zijn. De 11 cursussen, 30 modules en 75 leereenheden zijn sinds eind 2022 beschikbaar in het Nederlands, Engels, Frans en Duits.

Audio en video toegankelijk maken

Zorg bij video dat deze is voorzien van audiodescriptie, ondertiteling en een tekstalternatief. Audio moet altijd worden voorzien van een transcriptie, wanneer je deze online plaatst.

Apps en toegankelijkheid

  • Toegankelijk maken van apps – Stichting Appt
    Een kennisbank met informatie over waar je op moet letten om een toegankelijke app te maken, volgens de richtlijnen van de WCAG 2.1.
  • Zelftest App – Stichting Appt
    De apptscan is de zelftest om jou eigen app te testen op toegankelijkheid. Zonder ervaring een app testen op de volledige 50 WCAG punten is erg omvangrijk en complex. Om je app volledig te testen volgens de richtlijnen heb je tevens kennis van de hulpmiddelen nodig. Toch kun je je zelf al een goede eerste indruk krijgen en veel afwijkingen zelf vinden. Zeker als het de eerste keer is dat je op toegankelijkheid test is een uitgebreide audit niet de meest effectieve stap.
  • In 6 stappen naar een app voor iedereen – Artikel over digitaal toegankelijk maken van je app (Binnenlands Bestuur, Logius-Berichtenbox)

Betaalde software, add-ons en add-ins

Naast de gratis checkers, checklijsten en handleidingen, is er ook betaalde software en add-ons en add-ins, om de toegankelijkheid van je website en content te checken en te verbeteren. Voorbeelden hiervan:

  • Siteimprove – Checkt de kwaliteit van je website op verschillende punten zoals toegankelijkheid, SEO, links etc. Ook hebben zij een statistiekentool in hun pakket, zodat je direct ook de urgentie kan bepalen bij het issue dat moet worden opgelost.
  • Screaming Frog (deels gratis) – Checkt ook de kwaliteit van je website op verschillende punten. Tot 500 pagina’s gratis te crawlen.
  • Axes4 plugin voor Word en Axes4-PDF – voor het toegankelijk opmaken van Word-documenten en repareren van PDF-documenten. Via Firmground, Nederlandstalige versie komt medio 2022 beschikbaar.
  • Remediate en WeCo – OD Solutions – voor het toegankelijk maken van een Word-bestand naar PDF.
  • Polypane.app – browser en toegankelijkheidstools voor ontwikkelaars, te gebruiken bij de ontwikkeling van een website.

Hoort bij het thema