Ontwerpers bij de overheid: 2021 wordt ons jaar!
Geschreven door Maike Klip
Meer dan 600 deelnemers waren er, bij de conferentie ‘Design thinking bij de overheid’ van Gebruiker Centraal van vorige week vrijdag. Nu gaat het natuurlijk niet om aantallen, maar om kwaliteit. Tenminste, dat zeg ik altijd bij mij op het werk als we gebruikersonderzoek doen met een select clubje gebruikers. Maar als je zo’n dag organiseert en ziet hoeveel animo er voor dit onderwerp is, dan gooi ik graag mijn stokpaardje uit het raam. ‘Dit had ik 6 jaar geleden, toen ik bij DUO begon als junior gebruikersonderzoeker bij het UX-team, nooit gedacht.’
Dat gevoel herkende André Schaminée, de eerste spreker van de dag, ook. Terwijl de technici de set stonden op te bouwen, dronken wij de eerste koffie van de dag ‘s ochtends. “Tien jaar geleden was het nog zo onbekend. Er zijn een aantal ontwerpers, die hard gewerkt hebben om een portfolio op te bouwen en een groter gesprek over design thinking op te zetten. Tien jaar geleden had ik niet gedacht, dat er nu al zoveel mensen bij de overheid mee bezig zouden zijn.”
Ook niet-ontwerpers willen denken als ontwerpers
Wat me ook opviel: de helft van de digitale bezoekers waren ‘niet eens ontwerpers’. Als in, de klassieke plaatjes- en schermpjesmakers. Er waren bedrijfsanalisten die zich in service design wilden verdiepen. Er waren beleidsmakers die interesse hadden in policy design. Van iemand van de Rekenkamer hoorden we in een workshop dat ‘audit design’ ook gewoon een ding zijn in 2020. Er waren collega’s van gemeenten, grote uitvoeringsorganisaties, ministeries en provincies. Overal kwamen jullie vandaan en overal is interesse om als een ontwerper te denken en werken.
Keynotes over denken als een ontwerper
Nadat André Schaminée als eerste helder de basis uitlegde hoe je dan eigenlijk als een ontwerper kunt denken, vertelden de andere sprekers Hanna Harris, Akil Benjamin en Cat Drew hoe zij dat in hun praktijk deden.
Allemaal gaven ze andere voorbeelden, van andere complexe vraagstukken met net andere aanpakken. Maar allemaal denken ze als een ontwerper, onderzoeken ze met participanten en benaderen ze een vraagstuk van verschillende kanten en testen ze wat ze bedenken.
Meerwaarde van design voor de overheid
Deze manier van denken is super hard nodig bij de overheid. De kranten staan vol van de complexe problemen waar de overheid een grote rol in speelt. Tijdens de conferentie moest ik denken aan de hoorzittingen die nu in de Tweede Kamer plaatsvinden. Een paar dagen voor de conferentie Design thinking bij de overheid werd Mark Bovens van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid gehoord door de Tijdelijke Commissie Uitvoeringsorganisaties.
Halverwege zijn verhoor begon hij over service design. Ik wist niet wat ik hoorde. Daar zat een bestuurskundige, die kamerleden uit de doeken deed wat de meerwaarde van design was voor de overheid. Na al die jaren lobbyen om de gebruiker centraal te zetten, wordt ons vakgebied nu naar voren geschoven.