Onbegaanbare wegen
Geschreven door Esmeralde Marsman
Als kind vierde ik mijn verjaardag met mijn opa en oma, die 40 km verderop woonden. Mijn moeder haalde hen ‘s ochtends op en bracht ze ‘s avonds weer thuis. Ze hadden geen auto en hadden nooit hun rijbewijs gehaald. Dat was ook niet nodig want vrijwel iedereen woonde in de buurt en voor mijn moeder was het geen probleem om hen af en toe op te halen. Mijn opa en oma lieten deze technologische innovatie aan zich voorbij gaan…
Wat nu als we dit stukje geschiedenis doortrekken naar de digitalisering in onze tijd? We zijn ons als overheid ervan bewust dat niet iedereen op de digitale snelweg kan rijden. Dus bieden we iedereen die dit wil aan om op cursus te gaan. Door actief in te zetten op digivaardigheid, kunnen we vast een hoop mensen verleiden hun digitale rijbewijs te halen. Alleen….. daarna vragen we ze wel in 100 verschillende auto’s te rijden die allemaal anders werken. En soms zijn het ook nog behoorlijk onbegaanbare wegen, zodat je als beginner bang bent een ongeluk te maken en je de auto acuut langs de weg zet.
Een voorbeeld uit de praktijk
Een paar weken geleden hebben we binnen de gemeente Rotterdam drie digitale diensten met een plattegrond getest. Eén daarvan geeft Rotterdammers de mogelijkheid om op kaart aan te geven waar ze verbeteringen in de wijk zien. Op een andere kaart kunnen plekken aangewezen worden die belangrijk voor hen zijn. Ook hebben we een digitale kaart getest, waarbij we informatie over de stad op kaart tonen.
We hebben Jan, Sylvia en Monique gevraagd of deze digitale plattegronden voor hen makkelijk te gebruiken zijn. Jan kan nu prima lezen, maar was daarvoor laaggeletterd. Sylvia heeft een licht verstandelijke beperking, maar kan wel met een computer overweg. Monique kan zeer beperkt zien. Met een paar klikken op haar iPad kan ze de kaarten beter leesbaar voor zichzelf maken. Maar het is en blijft lastig voor haar.
Wat wordt er dan bijvoorbeeld gezegd tijdens zo’n test:
- “Er staat iets in, wát is erg lastig te zien….”
- “Eer dat ik dit geleerd heb, zijn jullie klaar met de straat”
- “Ik schaam me een beetje hiervoor”
- “De routeplanner van 9292 is gebruiksvriendelijker dan deze kaart”
- “Op een plattegrond is het lastig om iets te vinden. Google streetview is anders.”
Onze conclusie was dan ook dat communicatie op een (digitale) plattegrond voor heel veel mensen lastig is en zal blijven. De ontwikkeling naar 3D zal zeker een vooruitgang zijn, en ook voice assistants zullen helpen om informatie mondeling te kunnen geven. Maar ook dan zullen we niet iedereen bereiken. Eigenlijk moeten we ons afvragen of communicatie op een plattegrond wel echt nodig is. Moeten en kunnen we de informatie op zijn minst niet ook op een andere manier toegankelijk maken en uitvragen?
Een fijne reis
Wij hebben nog een weg te gaan als het om digitale dienstverlening gaat. En ook nu lukt het niet iedereen om een rijbewijs te halen maar kom je gelukkig ook van A naar B met een scooter, bus, Valys of trein. Laten we in de digitale wereld in ieder geval proberen zoveel mogelijk te standaardiseren (zie de nuttige tips van Geonovum), want dan heb je tenminste niet het gevoel in 100 verschillende auto’s te hoeven rijden. Én laten we onze bewoners náást een digitale snelweg ook alternatieven aan blijven bieden om van A naar B te komen. Want bepaalde diensten blijven onbegaanbare wegen en het moet toch mogelijk zijn iedereen een fijne reis te laten ervaren….