Lancering Direct Duidelijk Brigade

Geschreven door Marina de Horn

Maandagmiddag 14.04 uur, telefoontje vanuit het ministerie. Bijna tegelijkertijd een appje van Gebruiker Centraal-roerganger Victor Zuydweg. Of ik, namens Gebruiker Centraal, woensdag naar Enschede kan. Euh? Okeeeee? Want?

De lancering van de Direct Duidelijk Brigade! Dit initiatief blijkt de doorstart te zijn van de Direct Duidelijk campagne die in oktober 18 startte om ‘de overheid’ te helpen om beter te communiceren.

Of ik dus in Enschede uit een VW-bus wil springen, samen met 2 Haagse BZK-collega’s Wouter Welling en Maarten van Zaane en Jori Faber uit Almere. Om als vertegenwoordigers van dit nieuwe Direct-Duidelijk initiatief, compleet met een rood brigrade-jasje aan, de burgers van Enschede duidelijk te maken dat hun gemeente-ambtenaren het goede voorbeeld geven aan de rest van Nederland. En dat het altijd nog beter kan.

Enthousiast als dat ik meestal ben voor mijn onbezoldigde Gebruiker Centraal werkzaamheden, heb ik natuurlijk alweer JA gezegd, voordat ik me realiseer dat Enschede toch wel heel ver van mijn eigen stadje Gouda afligt. Maar hé: YOLO!

Direct Duidelijk Brigade

En dus stap ik, na minimaal gefoeter, op woensdagochtend in een heel vroege trein en lees me verder in: “Staatssecretaris Raymond Knops stelt meer mensen en middelen beschikbaar voor het begrijpelijker maken van overheidstaal. Om overheidscommunicatie te verbeteren stuurt hij de nieuw opgerichte Direct Duidelijk Brigade het land in om ambtenaren te helpen bij het verbeteren en begrijpelijker maken van teksten. De brigade bestaat uit een groep experts, taalcoaches en taalambassadeurs. Deze brigadeleden helpen bij het herschrijven van teksten en adviseren over begrijpelijk communiceren. Ook organiseert de brigade trainingen en zijn er taalcoaches beschikbaar die ingezet kunnen worden bij overheidsorganisaties om samen te werken aan heldere teksten”.

En even verderop komt de ‘Raakvlakmanager Strategische Beheerorganisatie Digitaal Stelsel Omgevingswet’ ook nog even langs. GC-collega Seger de Laaf twitterde er vorige week al over en schopte het daarmee tot ‘jeuktweet van de week’. (En staatssecretaris Knops himself vond het ook niet kunnen). En dus komt er 3 miljoen beschikbaar, worden 7! ambtenaren op het ministerie vrijgespeeld en 100 brigadiers aangesteld om deze oude opdracht opnieuw leven in te blazen.

Taalwacht

Excusez moi, sorry, neem me niet kwalijk: oude opdracht? Ja, het is oude wijn in nieuwe zakken. Reeds (heerlijk woord) in 1974 adviseerde Kamervoorzitter Vondeling, in zijn rol als voorzitter van de commissie “duidelijke taal” de toenmalig minister-president Den Uyl om een “Taalwacht” in te stellen.  Citaat: “…. Verdient het aanbeveling bij elke overheidsinstantie en vertegenwoordigend lichaam althans één ambtenaar in het bijzonder te belasten met het toezicht op het taalgebruik”. Aldus het vergeelde krantenartikel.

En daar gaat het mis: Taalgebruik-toezicht-ambtenaar, brigadiers, trainingen en/of taalcoaches gaan het probleem niet oplossen. De oplossing voor dit probleem ligt niet aan de aanbodkant van de communicatie. Die ligt mijns inziens aan de ontvangerskant. Ga de straat op net als wij in Enschede, vraag het de ontvangers van je brieven, laat zij jouw brieven, formulieren, folders en web-teksten beoordelen.

Ontwerpprincipes

Kortom, pas de Gebruiker Centraal ontwerpprincipes consequent toe:

• Schrijf vanuit de behoefte en context van die mensen, niet vanuit je organisatie. Kortom: zet de Gebruiker Centraal.
• Wees pas tevreden als de ontvanger van jouw boodschap tevreden is: Ontwerp, schrijf en test samen mét die ontvanger! Co-creëer, meet en verbeter. Het liefst continu. Laat het in ieder geval geen 45 jaar duren.
• Maak het eenvoudig: Kijk eens kritisch naar je brieven en durf ze te vereenvoudigen. Wellicht is een beeldbrief wel de oplossing.
• Dan nog een hele lastige: Ga uit van feiten, niet van aannames. Ga er niet vanuit dat je gebruiker is zoals jij.
• En dan tot slot: Wees transparant, werk samen, sta open voor feed-back, en deel je kennis en ervaring. Waarom het wiel zelf uitvinden? (Op gebruikercentraal.nl vind je hele fijne, proven tools. Wat dacht je van een Toolkit Taal? Of van een Toolkit Inclusie? Hoef je allemaal niet zelf meer te bedenken!)

Natuurlijk ben ik trots en vereerd dat ik vanuit Gebruiker Centraal al vanaf de lancering meedoe aan de Direct Duidelijk Brigade. Samen met 99 andere brigadiers zal ik vol ambitie en enthousiasme mijn steen gaan bijdragen aan dit nieuwe initiatief. Maar wel te allen tijde vanuit het toepassen van de Gebruiker Centraal ontwerpprincipes. Laat dat vanaf het begin Direct Duidelijk zijn!