Hoe Tallinn digitale 3D-modellen voor de stad gebruikt 

Wanneer we spreken over digitale overheden en overheidsdiensten is het moeilijk om het niet over Estland te hebben. Tijdens de UserCentriCities-top in mei 2023 werd opnieuw duidelijk dat Estland voorop loopt in digitalisering. Iets wat ook te zien is in de inspanningen van Tallinn op het gebied van stadsplanning. Daarbij maakt Tallinn gebruik van ‘digital twins’. De details van deze slimme stadsaanpak deelt Christopher Raitviir, hoofd digitale bouwconstructies bij de gemeente Tallinn.

Maar wat zijn digital twins eigenlijk? Dat zijn visuele 3D-modellen van de stad die overheidsinstanties maken met de data die er bekend zijn over de stad. Zie zo´n model als een digitale weergave van de stad, waarin je ook kunt zien welke kabels er bijvoorbeeld allemaal onder de grond liggen. Digital twins kunnen voor veel doeleinden worden gebruikt om (slimme) steden te verbeteren. Veel Europese steden gebruiken ze om hun stad te optimaliseren en ze zo leefbaar mogelijk te maken. Deze steden gebruiken ze bijvoorbeeld voor stedelijke planning. Jouw stad kan ook een digitaal 3D-model hebben. Zoek maar eens op internet op je stad, gevolgd door ´digital twin´. Zo zie je ook de activiteiten op dit gebied in jouw stad. Lees meer over digital twins.  

Digital twins zijn een belangrijk onderdeel van slimme steden. De slimme stad is de plek waar overheden, burgers en andere belanghebbenden samenkomen. De plek waar technologische oplossingen helpen bij het creëren van een leefbare, comfortabele en duurzame leefomgeving. En de plek waar veel te leren is van digitale oplossingen hoe inwoners erop reageren.  

Het je digital twins gebruikt  

Hoe gebruik je digital twins en technologie voor slimme steden? Christopher: “Een digital twin bestaat uit lagen. Een laag kan gaan over de gebouwen in de stad. Je kunt een gedetailleerd overzicht hebben van gebouwen in de stad. Maar als je een laag verder gaat, kun je zien hoe deze gebouwen samenkomen in een groter gebied. Wat zijn de implicaties hiervan voor omliggende gebouwen, biodiversiteit en mensen? Dat laatste is ook weer een andere laag. Een digitaal model waar al deze lagen samenkomen, maakt stadsontwerp en -planning tastbaarder.”  

Deze inzichten in wat er in de stad wordt gebouwd, gaan ook hand in hand met weten welke technologie er nodig is om de stad verder te optimaliseren. “Als we bijvoorbeeld een speelplaats voor kinderen creëren, hoe kunnen we die dan met deze technologieën optimaliseren? Bijvoorbeeld om ervoor te zorgen dat er voldoende zonlicht is en geen sterke koude wind waait? Dit kan met digital twin-oplossingen voor stedelijke planning.”  

Tallinn ontwerpt de stad met burgers  

Het bouwen van een stad die echt slim is, lukt alleen door zoveel mogelijk belanghebbenden te betrekken. “We hebben bijvoorbeeld momenteel een project waarin we een gedetailleerde analyse doen met belanghebbenden door verschillende gebruikers van verschillende lokale gemeenten, planningsbureaus, vastgoedontwikkelaars en andere partijen te interviewen. We moeten altijd naar verschillende kanten kijken”, zegt Christopher. Hij vervolgt: “Inwoners betrekken is daarin essentieel. We doen dat door instrumenten voor publieke deelname op te zetten.”  

Tallinn heeft een ‘deelnamehub’ opgezet om geplande innovaties in de stad en hun impact te laten zien. Zo’n hub maakt het mogelijk voor deelnemers om aan te geven wat zij belangrijk vinden voor de stad. “Ze kunnen naar de verschillende oplossingen kijken via digitale modellen. Of ze gebruiken AI voor bijvoorbeeld het ontwerpen van een straat. Momenteel gebruiken we deze modellen om samen met inwoners een straat te renoveren en te ontwerpen. Dit doen we met behulp van Urbanist AI.”  

Urbanist AI stelt mensen in staat om verschillende versies van de stad te creëren. Ze kunnen eenvoudig elementen aan het model toevoegen of verwijderen, zoals een café, een tramlijn of fietspad. “Het helpt hen ook om te zien of wat ze willen ook past en eruitziet zoals ze hadden verwacht. Je hebt misschien een beeld in je hoofd van hoe de stad eruit zou moeten zien, maar als je het daadwerkelijk gevisualiseerd ziet, wil je misschien elementen aanpassen. Met deze input van inwoners komen we tot een ontwerp dat werkt voor veel mensen. En we geven altijd updates over wat we hebben gedaan met hun input. Mensen willen weten hoe hun bijdragen hebben geholpen bij het ontwerpen van de stad.”  

Te veel details…?  

Deze gedetailleerde inzichten in stedelijke planning kunnen we naar het volgende niveau tillen. “Stel je voor dat er een appartementencomplex wordt gebouwd. Deze bouwplaatsen hebben meestal een bord met informatie over het project. Wat als deze projectinformatie wordt verrijkt met een QR-code die linkt naar een 3D-model van het gebouw? Inwoners zouden dan de indeling van de afzonderlijke appartementen kunnen zien. Waar zou bijvoorbeeld de keuken of badkamer zijn? Of hoe zou ik een appartement inrichten als ik weet waar de slaapkamer van mijn buurman is?” 

Gedetailleerde informatie als deze kun je makkelijk tonen via bijvoorbeeld Urbanist AI. Hiervoor kun je ook augmented reality (denk aan Pokémon GO) gebruiken. Maar het gebruik van zulke tools heeft ook potentieel andere effecten. “In dit voorbeeld kunnen dieven ook te veel weten over het gebouw om een inbraak te plannen. Dit zou een negatief neveneffect kunnen zijn. Dus we moeten altijd bepalen welke gevolgen het tonen van gedetailleerde informatie kan hebben. Welke informatie moeten we wel of niet delen in digitale tools en modellen? De publieke sector moet daarin een voorbeeldrol spelen. Als je iets kunt doen, betekent dit niet dat je het ook moet doen. Het kan er cool uitzien, maar dient het wel een goed doel?”  

Perfect in balans, zoals alle dingen zouden moeten zijn  

Volgens Christopher moeten 3 pijlers bij stadsplanning in balans zijn. “Technologie, processen en mensen moeten op 1 lijn liggen.” Voor Chris zijn mensen hierin het belangrijkste.  

Als mensen niet steunen wat je doet, zullen de andere pijlers falen. Technologie en processen maken alleen iets een beetje beter, maar als je je niet richt op mensen, bereik je eigenlijk niets.  

Tallin’s weg naar digitaal succes  

De snelle stappen die Estland zet om een digitale samenleving te worden, zijn bewonderenswaardig. Waarom ze zo snel kunnen bewegen en hoe ze een koploper zijn geworden, kan Christopher vrij eenvoudig verklaren. “De reden dat we zo succesvol zijn, is omdat toen de Sovjet-Unie eind jaren 80 instortte, ons regeringssysteem erg slecht was. Voor ons werkte niets goed. Omdat we een nieuw land waren, moesten we een heel systeem vanaf nul opbouwen. En we waren arm, dus dingen moesten kosteneffectief zijn.”  

Dit zorgde ervoor dat Tallinn snel overstapte op kosteneffectieve digitale oplossingen. “Wat het moeilijker maakt voor West-Europese landen om zo snel te bewegen, is dat ze al een werkend systeem hebben. Als dingen redelijk goed werken, is het moeilijker om bestaande oplossingen volledig te herstructureren met nieuwe technologieën. Wij hadden dat niet. Onze geschiedenis is er een van verandering en innovatie. We hebben tientallen jaren zo geleefd. Het is een natuurlijke zaak geworden.”  

Een open uitnodiging  

Estland deelt graag haar bevindingen om andere landen te helpen. “Samenwerking is essentieel. Het heeft geen zin om steeds opnieuw het wiel uit te vinden en in silo’s te denken. We zijn misschien een koploper op dit gebied, maar andere landen zijn koplopers op een ander gebied. We kunnen van elkaar leren. Het is misschien niet mogelijk om eenvoudig alles van elkaar te kopiëren, omdat we allemaal verschillend zijn. Maar we kunnen elkaar in de goede richting duwen. We zijn meer dan bereid om onze ervaringen en kennis te delen.”  

Dit sluit aan bij de visie van Christopher op openbare dienstverlening. “Mensen in de openbare dienstverlening doen het niet voor het geld. We doen het om echt een verschil te maken. Het leven draait niet om geld, het draait om verandering, om het voor iedereen beter te maken. Dat kunnen we samen doen.”