Gebruikerstesten met visueel beperkte deelnemers

Geschreven door Wesley Poelman

De afgelopen jaren is hard gewerkt om mensen met een beperking toegang te bieden tot de digitale dienstverlening van de (semi-)overheid. Volgens de wetgeving hebben we hiermee ons einddoel bereikt. Is dat in de praktijk ook zo, of is dit pas het begin?

Zomerse beperkingen

Elke zomer probeer ik het opnieuw; met de laptop op schoot nog snel wat taken afronden in de achtertuin. Met de felle zomerzon op het scherm zie ik niet waar ik mee bezig ben, en na enkele minuten zit ik weer binnen. Heel even was ik situationeel visueel beperkt.

Mensen die slechtziend zijn kunnen de situatie niet zo makkelijk aanpassen, de beperking is immers blijvend. De richtlijnen voor digitale toegankelijkheid helpen hierbij; mensen met een beperking krijgen hierdoor toegang en worden daarbij minder belast.

Ervaren wanneer je niets kunt zien

Tijdens mijn stage bij Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) viel ik midden in het proces om de digitale dienstverlening toegankelijk te maken. Hierbij werd niet alleen de focus gelegd op wat er moest gebeuren, maar ook vonden er ‘awareness-sessies’ plaats.

Door deze awareness-sessies liet een blinde DUO-medewerker zien hoe hij over de website navigeert. Zo kon men samen ervaren hoe frustrerend het is wanneer de digitale dienst niet voor hun is gemaakt. Een stukje collectief begrip opbouwen.

Als buitenstaander zag ik nog meer mogelijkheden. De digitale dienst ervaren met verschillende vormen van visuele beperkingen, want men is niet altijd blind. Zo leer je echt wat voor mensen met een dergelijke beperking belangrijk is.

Toegankelijk maar toch onduidelijk

Websites bezoeken we meestal met een reden, zoals het vinden van informatie. Om aan deze informatiebehoefte te voldoen bieden we antwoorden. Dit proces werkt bij mensen met een beperking niet anders, maar de vragen die zij hebben verschillen mogelijk wel.

Waar zoekt men op, is de gegeven informatie compleet en kan men dit zelfstandig vinden? Dat zijn belangrijke vragen die we door gebruikerstesten bij de ‘gemiddelde’ gebruiker proberen te achterhalen. Waarom niet bij mensen met een beperking?

Wat is het verschil met een audit?

Een gebruikerstest met visueel beperkte deelnemers is geen audit. Bij een audit wordt gekeken op welke punten de digitale dienst niet voldoet aan de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) 2.1. Het is voor de (semi-)overheid verplicht om hieraan te voldoen.

Door een gebruikerstest kan worden onderzocht of het naast toegankelijk ook gebruiksvriendelijk is voor mensen met een (visuele) beperking. Dat maakt het een waardevolle toevoeging op de WCAG 2.1.

Hoe werkt het precies?

Voor mijn afstudeeropdracht heb ik met 17 personen met een visuele beperking duo.nl en inburgeren.nl bezocht. Hierbij is gekeken welke waardevolle informatie dit oplevert. Op 8 april geef ik, in samenwerking met Gebruiker Centraal en de Oogvereniging, hierover een webinar: ‘Samen maken we het internet toegankelijk: gebruikerstesten afnemen bij visueel beperkte deelnemers’. Tijdens dit webinar gaan we in op de uitkomsten en de uitvoering, daarnaast worden enkele concrete voorbeelden getoond. Hierbij kun je tevens vragen stellen.