Terugblik inspiratiebijeen­komst over beeldtaal

Geschreven door Esmeralde Marsman

Afgelopen vrijdag 10 november vond in filmtheater KINO in Rotterdam een inspiratiebijeenkomst plaats over beeldtaal. Een betere Rotterdamse locatie was gezien het onderwerp niet te vinden.

In een tijd waarin we worden overspoeld met beelden en informatie, wordt het tijd wat te doen aan onze visuele geletterdheid. Deze ochtend stond dan ook in het teken van kennis op doen over beeldtaal. De gemeente Rotterdam organiseerde vanuit EU project Like! en in samenwerking met Gebruiker Centraal deze bijeenkomst over beeldtaal.

Moet het niet wat minder?

Ruim 150 aanwezigen hebben geboeid geluisterd naar de twee inspirerende sprekers. Henri Ritzen nam ons mee in de geschiedenis van het beeld. Met voorbeelden als ‘graffiti’ in de prehistorie en symboliek in de Middeleeuwen zagen we beeld na beeld de geschiedenis van beeldtaal aan ons voorbij gaan. Telkens vergelijkingen makend naar het nu, werd het ons enerzijds duidelijk dat beeldtaal van alle tijden is en anderzijds dat we continu herhalen wat in het verleden ook al is gedaan. Maar dan meer van alles. Henri sloot dan ook af met een overpeinzing: moeten we ons niet afvragen of het niet wat minder moet? Laten we ons óók verdiepen in de kunst van het weglaten.

Daarna vertelde Dr. Marina Meeuwisse, stadspsycholoog en fotograaf in Rotterdam, hoe onze hersenen met beeldtaal omgaan. En dat de verwerking van beeldtaal zich voor een belangrijk deel afspeelt in het “slimme onbewuste” deel van ons brein. Onze associaties en “schemata”, ingeprinte frames waarlangs ons onbewuste tot associaties en betekenis komt, zijn ontstaan door ervaringen en percepties die we in ons leven hebben opgedaan. Hoe bizar is het om vier seconden naar een foto van een huis in Rotterdam te kijken en daarna het beeld met dezelfde woorden te duiden als de testpersonen van Marina. Dit fenomeen biedt ruimte om met beelden ons denken, perceptie, en dus beslissingen en handelen, te beïnvloeden. De uitnodiging van Marina Meeuwisse om voorbeelden te noemen van beelden die niet een manipulatief effect hebben, leidde tot de conclusie dat die er in feite niet zijn.

Eerste versie Kennisbank

Tenslotte konden Gebruiker Centraal, VNG/KING en de gemeente Rotterdam nog een bijzondere mededeling doen. Tijdens het congres Mens Centraal op 6 september 2017 bestond mijn pitch uit de vraag om een landelijke kennisbank over beeldtaal te starten.
Gebruiker Centraal, VNG/KING en de gemeente Rotterdam, Vlaardingen en Zeewolde hebben niet stilgezeten, want we kunnen nu de eerste versie van deze kennisbank laten zien!

Wat zou het toch mooi zijn als we over een jaar weer een inspiratiebijeenkomst kunnen houden over de stappen die we hebben gezet in onze visuele geletterdheid met een goed gevulde kennisbank. Wij nodigen jullie uit om aan te sluiten!

Hoort bij het thema