Beleidsmakers, bemoei je niet met de uitvoering
De Tweede Kamer-brief ‘Werken aan de één Overheid beleving’, wiet-etiketten en de campagne ‘Zet de ambtenaar centraal’. Heel verschillende dingen, toch? Maar binnen de overheid zijn ze meer verbonden dan je denkt. Al deze onderwerpen raken aan de verstrengeling van beleid en uitvoering. De uitvoering wordt belemmerd doordat beleidsmakers onhandig en misplaatst sturen op details. Schoenmaker, blijf bij je leest. Respecteer de expertise in de uitvoering.
Onlangs was het weer raak: de overheid nam een op het eerste oog nobele motie op het voorstel ‘Werken aan de één Overheid beleving’ aan. In het voorstel staat: ‘Levensgebeurtenissen (en klantreizen) waarin burgers zich bevinden staan centraal bij de inrichting van publieke dienstverlening, niet de processen en organisatie van de overheid.’ Daar kan ik het alleen maar mee eens zijn.
Maar wat betekent dit concreet? Onder andere dit als het gaat over de visie op gezamenlijke overheidsdienstverlening: burgers kunnen altijd zelf kiezen via welk kanaal ze gebruik willen maken van (informatie over) deze dienstverlening (click-call-face). In de motie wordt benadrukt dat er altijd een gebruiksvriendelijk niet-digitaal alternatief geboden moet worden bij het ontwikkelen van nieuwe digitale middelen.
Beleidsmakers besluiten onterecht over de uitvoering
En bij de motie gaat het dus mis. Tuurlijk, het is goed bedoeld. Maar wat gebeurt er nu door deze motie aan te nemen? Ten eerste wordt er een aanname gedaan dat laagdrempelig en eenvoudig contact niet digitaal kan. Beleidsmakers hebben bovendien al besloten welke kanalen er in de uitvoering voor de burgers beschikbaar moeten zijn, namelijk altijd meerdere kanalen dan alleen digitale. Maar waarom beslissen zij dat? Is het niet aan de uitvoering zélf, de medewerkers met de voeten in de klei, om aan te geven voor welke diensten welke kanalen nodig zijn?
De politiek bemoeit zich op detailniveau met hoe de uitvoering zijn werk moet doen. Je bindt met dit voorstel de handen van uitvoeringsmedewerkers al vast. Zij hebben niet meer de vrijheid om te bepalen of in dit geval een ‘click-call-face-principe’ bij een bepaalde dienst wel nodig is. Terwijl juist zij dat het beste weten.